Skip to main content

आजूबाजूच्या माणसांना खरंच आपण 'यंत्रा' सारखं वापरतोय का?..

 मानवी आयुष्यातील कष्ट कमी व्हावेत म्हणून मानवाने आपल्या बुद्धिमत्तेच्या जोरावर मशीन्स व विविध यंत्रे तयार केलीत... निर्माण केलेल्या मशीन्स व यंत्रे इतक्या 'बुद्धिमान' होऊ लागल्यात की आता 'कृत्रिम' बुद्धिमत्तेमुळे मानवांना त्या सहज हाताळू शकतात व आवश्यकतेनुसार सूचना पण देऊ शकतात.. एक वेळ अशी येईल की सर्व माणसे अगदी 'तंतोतंत' मशीन व यंत्राप्रमाणे काम करायला लागतील... व आपणच निर्माण केलेले मशीन्स व यंत्रे आपल्यालाच मानवी संवेदना, प्रेम, काळजी, आपुलकी, स्नेह, जिव्हाळा, मैत्री, विश्वास, सुखदुःखाच्या अनुभूती या सर्वांचं 'महत्त्व' पटवून सांगतील... कित्येक दशानंतर माणसांनी यंत्रे तयार केलीत...की यंत्रांनी माणसं हा मात्र वादविवादाचा मोठा विषय ठरेल... हे जर खरंच थांबवण्याची माणसाला इच्छा असेल ..तर त्याने आपल्या आजूबाजूच्या माणसांना खरंच आपण 'यंत्रा' सारखं वापरतोय का?.. याचा विचार करायला हरकत नाही...😊😊 have a wonderful day  to all of you.. ©️ डॉ. जितेंद्र गांधी मानसिक आरोग्य कौन्सिलर मनोसंतुलन उपक्रम
Post a Comment

Dear sushant..We will miss you ...

                                                         अचानक अखाद्या व्यक्तीची विशेषताह               ( सेलिब्रिटीची  )आत्महत्या झाल्यानंतर संपूर्ण जनमानस विविध  स्तरावर चर्चा , विचार  मंथन व व चर्चासत्राच्या माध्यमातून आपआपली प्रतिक्रिया व्यक्त करत असतो. कालांतराने समस्या जैसे थे ....समस्या तश्याच रहतात व प्रतिक्रिया हवेत उड्न जातात. शारीरिक आरोग्या बाबतीत आपण सर्वजन मोठ्या प्रमाणात जागरूक असल्याचे स्पष्टपने लक्षात येते पण मानसिक आरोग्या बाबतीत  चित्र अगदी उलट आहे. 

शरीर आणी  मन (मे़दुं) ह्या दोन्ही अविभकक्त  बाबी आहेत आणी उत्तम आरोग्य साठी दोघांचे संवर्धन करने हिच आरोग्याची गुरुकिल्ली आहे. आधुनिक जिम, योगा केंद्र, न्यूट्रीशन डायट क्लिनिक, शारीरिक आरोग्य सुविधा पुरवणारे डॉक्टर्स,  क्लीनिकस, हॉस्पिटल्स, मॉर्निंग वॉक साठी वाढणारी गर्दी  आपनास शारीरिक आरोग्य जपण्यास भाग पाडते. पण मानसिक आरोग्य बाबतीत  परिस्थिति अगदी उलट आहे. 

आपला दैनंदिन ताण तनाव, चिंता, डिप्रेशन ,भीती, मानसिक द्वंद, कौटुंबिक तनाव ,व्यसन , बिघडलेले  नातेसंबंध , वाढती स्पर्धा,  द्वेष,  मत्सर,  ईर्ष्या आशा एक ना अनेक मानसिक अग्निदिव्यातून अपल्याला रोज जाने भाग पडते. शारीरिक आजार जसे अचानक उद्भ्वत नाहीत तसेच मानसिक आजार पण. व्यक्ति कधी आपले मानसिक आरोग्य गमावुन बसतो हे त्याला  व पर्यायाने कुटुंबाला ही उमगत नाही .गंभीर मानसिक आजारपणाच्या अवस्थे अगोदर व्यक्तीला मोठ्या प्रमाणात प्राथमिक मानसिक उपचार ची गरज भासते... काउंसलिंग, साइकोथेरेपी, सपोर्टिव थेरेपी, कॉग्निटिव बिहेवियर थेरेपी, बिहेवियर थेरेपी ,फैमिली इंटरवेंशन, बिहेवियर मोडिफिकेशन, रेशनल इमोटिव बिहेवियर थेरेपी अशा एक ना अनेक थेरपीजच्या माध्यमातून व्यक्ति व कुंटूबाला मदद करता येते .

प्राथमिक मानसिक आजाराचे शिक्षण आणी प्रशिक्षण (mental health education)सुध्दा व्यक्तीला मानसिक आजाराशी लढण्यास मोठ्या प्रमाणात मदद करतात हे संशोधनाने सिध्द झालेले असताना गरज आहे अशा सहज, सोपी व  उपलब्ध  होवु शकणारया प्रतिबंधात्मक मानसिक  आरोग्य सुविधा समाजात सार्वजनिक ठिकानी निर्माण करण्याची. जागतिक स्तरावर डिप्रेशन ग्रस्त रुग्णांच्या संख्येत अग्रेसर असणाऱ्या आपल्या देशामध्ये अभिनेता सुशांतच्या आत्महत्येनंतर आपला समाज खडबडून मानसिक आरोग्याबद्दल सजग होईल याची शक्यता अतिशय धूसर आहे तरी सुद्धा हा लेखप्रपंच...
 
 
©️ डॉ. जितेंद्र गांधी
मानसिक आरोग्य  समुपदेशन  व पुनर्वसन विषयतज्ञ
9420461580

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

मुलांना सतत मारहाण करणारे आई-वडील....

बारा वर्षीय अनिकेत (नाव बदललेले आहे) समुपदेशनासाठी त्याच्या शाळेमार्फत पाठविण्यात आला होता... शाळेमार्फत पाठविल्यामुळे त्याचे आई-वडील सुद्धा वेळ काढून त्याच्यासोबत उपस्थित होते... साधारणतः वर्गातील हुशार विद्यार्थ्यांपैकी एक असणारा अनिकेत गेल्या दोन वर्षापासून एका वेगळ्याच "जगात" वावरत असल्याचे त्याच्या शिक्षकांना जाणवले...  गेल्या दोन वर्षापासून अभ्यासामध्ये टप्प्याटप्प्याने तो मागे पडत होता... शिकवताना वर्गात लक्ष न देणे, वर्ग शिक्षकांचे न ऐकणे, खिडकीतून सतत बाहेर बघत राहणे, इतरांशी हिंसक पद्धतीने वागणे, इतर मुलांना शिवीगाळ करणे,आपल्या ड्रेस व शालेय साहित्याची योग्य निगा न राखणे, चिडचिड करणे, वर्गात झोपणे, इतर विद्यार्थ्यांच्या खोड्या काढणे, दिलेला गृहपाठ पूर्ण न करणे अशा अनेक कारणामुळे शिक्षकांना त्याला मानसशास्त्रीय मदतीची गरज असल्याचे ओळखून समुपदेशनासाठी पाठविले होते...  शाळेतील या सर्व बाबतीची पुसटशी कल्पना आई-वडिलांना होती...पण वयानुरूप हे सर्व व्यवस्थित होईल असे त्यांना वाटत होते...अचानक उद्भवलेल्या या प्रसंगामुळे ती दोघेही घाबरलेली व अस्वस्थ होती... समुपदेशन प्रक्...
1 comment
Read more

आजूबाजूच्या माणसांना खरंच आपण 'यंत्रा' सारखं वापरतोय का?..

 मानवी आयुष्यातील कष्ट कमी व्हावेत म्हणून मानवाने आपल्या बुद्धिमत्तेच्या जोरावर मशीन्स व विविध यंत्रे तयार केलीत... निर्माण केलेल्या मशीन्स व यंत्रे इतक्या 'बुद्धिमान' होऊ लागल्यात की आता 'कृत्रिम' बुद्धिमत्तेमुळे मानवांना त्या सहज हाताळू शकतात व आवश्यकतेनुसार सूचना पण देऊ शकतात.. एक वेळ अशी येईल की सर्व माणसे अगदी 'तंतोतंत' मशीन व यंत्राप्रमाणे काम करायला लागतील... व आपणच निर्माण केलेले मशीन्स व यंत्रे आपल्यालाच मानवी संवेदना, प्रेम, काळजी, आपुलकी, स्नेह, जिव्हाळा, मैत्री, विश्वास, सुखदुःखाच्या अनुभूती या सर्वांचं 'महत्त्व' पटवून सांगतील... कित्येक दशानंतर माणसांनी यंत्रे तयार केलीत...की यंत्रांनी माणसं हा मात्र वादविवादाचा मोठा विषय ठरेल... हे जर खरंच थांबवण्याची माणसाला इच्छा असेल ..तर त्याने आपल्या आजूबाजूच्या माणसांना खरंच आपण 'यंत्रा' सारखं वापरतोय का?.. याचा विचार करायला हरकत नाही...😊😊 have a wonderful day  to all of you.. ©️ डॉ. जितेंद्र गांधी मानसिक आरोग्य कौन्सिलर मनोसंतुलन उपक्रम
Post a Comment
Read more

इमोशनल मॅनेजमेंट म्हणजे काय?

माणसाच्या मानसशास्त्रीय प्रमुख लक्षणांमध्ये व्यक्तीची भावनाप्रधानता (emotional being)  हे सर्वात महत्त्वाचे लक्षण मानले गेले पाहिजे. माणसाच्या जगण्याचे व अस्तित्वाचे महत्त्वाचे घटक त्या व्यक्तीच्या भावनाकोशात दडून असतात.  मानसशास्त्रीय दृष्टिकोनातून एकूणच व्यक्तिमत्वाच्या विश्लेषणमध्ये त्या व्यक्तीच्या इमोशनल घटकांना दुर्लक्षित करून चालणार नाही. भीती (fear) राग (anger) दुःख (sadness) आनंद(happiness) कीळसपणा (disgust) आश्चर्य (surprise) व विश्वास (trust) अशा विविध भावनांच्या मिश्रणातून आपण सर्वजण आपले भावविश्वाचे जाळे विणत असतो.  आपले  इमोशन्स आपले आयुष्य  मोठ्या प्रमाणात "ड्राईव्ह" करतात की काय?  हेही आपण अनुभवत असतो. भावनाच्या या नैसर्गिक व वातावरण निर्मित प्रक्रियेत त्याचे योग्य व्यवस्थापनामुळे आपण अधिक आनंदी , निखळ  व निरोगी आयुष्य जगू शकतो असे संशोधनाअंती मान्य झाल्यामुळे जगभरात " इमोशनल मॅनेजमेंट",  "इमोशनल इंटेलिजन्स", "इमोशनल डायटिंग" असे अनेक मानसशास्त्रीय संकल्पनांनी जन्म घेतला व त्याचा जोमाने प्रचार व प्रसार पण मोठ्या प्रमाणात करण्यात आ...
Post a Comment
Read more